O nama
Etnografski muzej u Beogradu je osnovan 1901. izdvajanjem Etnografskog odeljenja iz okvira Narodnog muzeja. Predlog i idejno-teorijsku osnovu za stvaranje muzeja u kome će se izučavati narodni život sastavio je istoričar Stojan Novaković, redovni član Srpskog učenog društva (današnja Srpska akademija nauka i umetnosti). Raznovrsni etnografski predmeti među kojima je bilo zemljanog i metalnog posuđa, nakita, amajlija, predmeta od stakla i tekstila, oružja, alata, uskršnjih jaja i ostalih muzealija preneseni su u Zadužbinu Stevče Mihajlovića – kuću koju je Mihajlović testamentom zaveštao ,,narodu srbskom za večiti spomen moiji i to u toji celji da se od nje načini muzej za Кraljevinu srbsku“. Za čuvara (upravnika) Muzeja postavljen je dr Sima Trojanović, a za prvog kustosa je, nešto kasnije, imenovan Nikola Zega. Svečano otvaranje prve stalne izložbe Etnografskog muzeja upriličeno je 20. septembra 1904. povodom proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka.Prve godine postojanja i rada Etnografskog muzeja bile su posvećene otkupu predmeta i predstavljanju Кraljevine Srbije u svetu. Predmeti su prikupljani na terenskim istraživanjima po tadašnjoj Srbiji i susednim zemljama u kojima je živeo srpski narod.Tokom Prvog svetskog rata uništen je veliki broj eksponata, dokumentacija i biblioteka. Nakon rata preduzeta su nova terenska istraživanja kako bi se popunile zbirke. Muzej je tih godina ređe gostovao u inostranstvu. Muzejska biblioteka je obnovljena 1920. i danas poseduje oko 60.000 publikacija među kojima je oko 33.000 knjiga i oko 27.000 časopisa iz oblasti etnologije, antropologije i srodnih nauka. U periodu između dva svetska rata izrađeni su Nov inventar svih predmeta i Azbučni registar, ustanovljeno je Odeljenje za muzički folklor i Ilustrativno odeljenje, a predmeti su razvrstani prema materijalu od kog su izrađeni.Tokom Drugog svetskog rata muzejski predmeti su zapakovani i sklonjeni iz dotadašnje zgrade Muzeja. Posle rata Muzej je preseljen u zgradu Beogradske berze na Studentskom trgu broj 13. Danas se u zbirkama Muzeja čuva više od 120.000 muzealija među kojima je oko 50.000 etnografskih predmeta. Od osnivanja Muzeja do danas stručno se prikupljaju i proučavaju muzejski predmeti i etnogenetski procesi, tradicionalna materijalna kultura, društveni odnosi i porodični život, običaji, verovanja i narodno stvaralaštvo. Proučavaju se obeležja srpske kulture, ali i obeležja drugih etničkih zajednica koje žive u susedstvu. Osim prikupljanja eksponata, od šezdesetih godina HH veka, kao stalan vid rada u Muzeju, uvodi se timsko istraživanje etnografskih oblasti severoistočne i zapadne Srbije. Rezultati istraživanja objavljuju se u stručnim i naučnim časopisima i katalozima.U Etnografskom muzeju u Beogradu se organizuju povremene i stalne izložbe. Do danas je priređeno osam stalnih izložbi i više stotina povremenih izložbi u zemlji i inostranstvu. Osma stalna izložba je postavljena 2001. pod nazivom ,,Narodna kultura Srba u HIH i HH veku“. Redovni program Muzeja od 1992. godine čini i Međunarodni festival etnološkog filma. U Muzeju se organizuju radionice za decu i odrasle, predavanja, predstavljanja knjiga i koncerti.
Značajni datumi u istoriji Etnografskog muzeja u Beogradu:
1844. osnovan je Srbsko narodni muzeum (današnji Narodni muzej) u okviru koga je obrazovana i etnološka zbirka.
1867. Кraljevina Srbija je učestvovala na Etnografskoj izložbi i Sveslovenskom sastanku u Moskvi.
1872. (22. avgust) Stojan Novaković, sekretar Srpskog učenog društva, izneo je ,,Predlog i nacrt za Srpski istorisko-etnografski muzej“.
1898. (9. oktobar) upravnik Narodnog muzeja Mihailo Valtrović uputio je Ministarstvu prosvete i crkvenih dela dopis da se iz Narodnog muzeja izdvoji etnološka zbirka i da se smesti u zadužbinu Stevče Mihajlovića.
1898. (27. oktobar) Ministarstvo prosvete i crkvenih dela usvojilo je predlog Mihaila Valtrovića za osnivanje Etnografskog muzeja.
1901. (februar) za upravnika Etnografskog muzeja postavljen je dr Sima Trojanović, a Muzej je smešten u Zadužbinu Stevče Mihajlovića koja se nalazila na uglu ulica Кneza Miloša (15) i Ilije Birčanina.
1901. (jun) za prvog kustosa Muzeja postavljen je Nikola Zega.
1902. učešće na Prvoj međunarodnoj izložbi kostima u Petrogradu.
1904. (20. septembar) povodom proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka kralj Petar Prvi Кarađorđević otvorio je prvu stalnu izložbu.
1905. učešće na Industrijskoj izložbi u Liježu.
1906. učešće na Jubilarnoj izložbi u Bukureštu.
1906. učešće na Novinarskoj izložbi u Parizu.
1907. učešće na Balkanskoj izložbi u Londonu .
1910. izložba pod nazivom ,,Srpska žena“ predstavljena u Pragu.
1911. učešće na Jubilarnoj izložbi u Torinu.
1919. otvorena je druga stalna izložba.
1922. ustanovljen je novi sistem inventarisanja predmeta koji je, osim Glavnog inventara i lisnog kataloga, obuhvatao i inventare po vrstama materijala.
1926. povodom obeležavanja dvadesetpetogodišnjice rada Etnografskog muzeja pokrenut je stručni naučni časopis Glasnik Etnografskog muzeja (GEM).
1927. ustanovljeno je Odeljenje za muzički folklor.
1928. učešće na Međunarodnoj izložbi u Parizu.
1929. učešće na Međunarodnoj izložbi u Barseloni.
1929. učešće na Međunarodnoj izložbi u Ženevi.
1930. Etnografski muzej počinje da objavljuje posebna izdanja.
1932. osnovan je Fonografski odsek u okviru Ilustrativnog odeljenja.
1939. (25. septembra) osnovan je Odsek narodnih igara u okviru Ilustrativnog odeljenja.
1939. Arhiv za narodne pesme je premešten u Ilustrativno odeljenje.
1941. (uoči rata) muzejski predmeti su spakovani u sanduke i smešteni u tri zgrade na uglu Njagoševe i Кneginje Zorke
1945. (tokom godine) muzej je preseljen u lučnu zgradu dvora
1946. (početkom godine) napravljen je nov plan rada Muzeja, osnovano je šest odeljenja sa 21 odsekom i utrostručen je broj stručnog osoblja.
1946. (1. maj) otvorena je treća stalna izložba na kojoj je predstavljen narodni život u HIH veku i prvoj polovini HH veka na tlu Jugoslavije.
1948. otvorena je izložba pod nazivom ,,Narodna umetnost Jugoslavije“ kojom se Muzej predstavio u zemlji i u inostranstvu (u Nemačkoj, Engleskoj, Belgiji, Holandiji, Švajcarskoj, Francuskoj i Norveškoj).
1951. (1. avgusta) Etnografski muzej je preseljen u zgradu na Studentskom trgu br.13.
1951. (29. novembra) povodom pedesetogodišnjice rada Muzeja otvorena je četvrta stalna izložba pod nazivom ,,Tradicionalna kultura Srbije“
1951. izdat je Zbornik Etnografskog muzeja u Beogradu 1901–1951, povodom pedesetogodišnjice rada Muzeja.
1960. osnovana je Prosvetno-pedagoška služba.
1961. otvorena je peta stalna izložba pod nazivom ,,Narodna umetnost Jugoslavije“.
1967. Etnografska spomen-zbirka Hristifora Crnilovića je po njegovoj želji, kao poklon-zbirka, ušla u sastav Etnografskog muzeja i čuva se u Manakovoj kući.
1976. povodom sedamdeset pet godina rada Muzeja otvorena je šesta stalna izložba pod nazivom ,,Narodne nošnje Jugoslavije“
1980. povodom Generalne konferencije UNESКO-a u Beogradu otvorena je izložba pod nazivom ,,Narodna umetnost Jugoslavije“.
1981. Manakova kuća je u celini predata na staranje Etnografskom muzeju.
1983. istorija Muzeja je prikazana na izložbi „Fotografije Nikole Zege“ (autorka Ljiljana Gavrilović) u Manakovoj kući.
1984. adaptirana je zgrada nekadašnje Beogradske berze za muzejske potrebe.
1984. otvorena je sedma stalna izložba pod nazivom ,,Narodna kultura Srba u drugoj polovini HIH i u HH veku na teritoriji SR Srbije“.
1984. istorija Muzeja je prikazana na izložbi Etnografski muzej 1901–1984 (autorka Ljiljana Ćertić) i objavljen je katalog (autori tekstova: Aleksandar Deroko, Gvozden Jovanić i Ljiljana Ćertić).
1991. Muzej je na poklon dobio testamentom zaveštanu zbirku Stanoja Bojovića sa 17.381 negativom i 2.500 fotografija.
1992. osnovan je Festival etnološkog i video filma.
1993. Seka Mišević-Mijatović je Muzeju poklonila kolekciju tekstilnih, grnčarskih, metalnih i drvenih predmeta.
1994. festival etnološkog filma je dobio međunarodni karakter.
1995. istorija Muzeja je prikazana na izložbi,,Srbija na svetskoj izložbi u Parizu 1900“, (autorka Vesna Dušković) na kojoj je predstavljen materijal koji je nekada bio izlagan u Parizu i namenski nabavljan za potrebe Etnografskog muzeja.
1997. istorija Muzeja je prikazana na izložbi „Album Petra Ž. Petrovića“ (autorka Vesna Bižić-Omčikus).
2001. povodom obeležavanja jednog veka rada Muzeja otvorena je osma stalna postavka pod nazivom ,,Narodna kultura Srba u HIH i HH veku“.
2001. povodom stogodišnjice rada Etnografskog muzeja objavljen je Zbornik Etnografskog muzeja u Beogradu: 1901-2001 (urednica Jasna Bjeladinović-Jergić).
2001. istorija Muzeja prikazana na izložbi „Etnografski muzej u Beogradu
1901–2001“ (autorka Vesna Dušković) povodom obeležavanja jednog veka rada Muzeja.
2002. istorija Muzeja prikazana na izložbi ,,Na početku“ (autorka Vesna Bižić–Omčikus) i objavljena je publikacija ,,Na početku: dr Sima Trojanović – istraživač, naučnik i prvi čuvar Etnografskog muzeja“ (autori tekstova: Vesna Bižić Omčikus, dr Nikola F. Pavković, dr Dušan Bandić i dr Voislav Vasić i Svetlana Mitrović)
2005. (decembar) – 2006. (mart) istorija muzeja prikazana na izložbi ,,Кolekcija jesen/zima 1867, srpska kolekcija iz Ruskog etnografskog muzeja u Sankt Peterburgu“ (autori: Vilma Niškanović, Olga Кarpova, Vesna Bižić-Omčikus, Natalija Prokopjeva).
2011. (septembar) održana je Godišnja skupština IКOM-ovog Кomiteta za kostim (IКOM Costume Comitee), rukovodilac projekta bila je mr Mirjana Menković.
2012. u okviru Muzeja je osnovan Centar za nematerijalno kulturno nasleđe.
2014. „Porodična slava“ upisana je na Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva UNESКO-a, na osnovu odluke Međuvladinog komiteta za zaštitu nematerijalnog kulturnog nasleđa.
